Điếc đột ngột là gì? 

Điếc đột ngột là tình trạng giảm sức nghe ít nhất 30 decibel ở ít nhất 3 tần số liên tiếp xảy ra trong vòng 72h. Điếc đột ngột thường ở một bên tai, là cấp cứu nội khoa cần phải được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Nguyên nhân gây điếc đột ngột 

Điếc đột ngột do tổn thương tai trong, thần kinh thính giác hoặc trung tâm thính giác ở não. Tuy nhiên, chỉ 10-15% người bệnh điếc đột ngột phát hiện được nguyên nhân: 

- Viêm: nhiễm trùng (virus, lao, giang mai, …), tự miễn (hội chứng Cogan, xơ cứng rải rác, …). 

- Khối u: u thần kinh thính giác, u thân não, … 

- Mạch máu: nhồi máu, xuất huyết, co thắt mạch, phình tách động mạch. 

- Chấn thương. 

- Nhiễm độc: do thuốc (điều trị ung thư, lao, …), chì. 

Triệu chứng của điếc đột ngột 

- Nghe kém: đột nhiên nghe không rõ ở tai, trước đó nghe bình thường, đa số được phát hiện vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Người bệnh thường mô tả gặp khó khăn trong định hướng nguồn âm thanh, khó hiểu lời nói trong môi trường ồn ào. 

- Ù tai: nghe thấy có tiếng kêu trong tai (ví dụ như tiếng côn trùng). 

- Chóng mặt: cảm giác đồ vật xung quanh di chuyển quanh cơ thể, hoặc cơ thể di chuyển so với môi trường, mặc dù không có chuyển động thực sự. 

- Trong một số trường hợp, điếc đột ngột là biểu hiện của tổn thương thần kinh trung ương nặng như tai biến mạch não, khối u ác tính, … và sẽ kèm theo các triệu chứng khác như nhìn đôi, thất ngôn, rối loạn cảm giác xúc giác … 

Người bệnh cần làm gì khi phát hiện nghe kém đột ngột? 

Ngay khi phát hiện nghe kém đột ngột, người bệnh cần đến khám chuyên khoa Tai Mũi Họng, không nên tự điều trị. Khả năng hồi phục sức nghe phụ thuộc nhiều yếu tố, đặc biệt là tuổi, có chóng mặt kèm theo hay không, mức độ nghe kém, hình dạng thính lực đồ, thời gian từ lúc xuất hiện đến khi bắt đầu điều trị.  

Điếc đột ngột nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến giảm sức nghe lâu dài, ảnh hưởng đến giao tiếp và chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp, điếc đột ngột còn là một trong các triệu chứng của tổn thương thần kinh nặng có thể dẫn đến tử vong như nhồi máu/xuất huyết thân não. 

Những việc bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng sẽ làm để đưa ra được chẩn đoán chính xác 

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh để biết nghe kém đột ngột ở một hay hai tai, lần đầu tiên hay tái phát nhiều lần, các triệu chứng tai kèm theo như ù tai, chóng mặt, triệu chứng thần kinh như đau đầu, buồn nôn, yếu tay chân, … và tiền sử bị các bệnh nội ngoại khoa như chấn thương sọ não, tăng huyết áp, đái tháo đường, …

Tiếp theo, bác sĩ sẽ khám tai để loại trừ các nguyên nhân gây nghe kém đột ngột ở tai ngoài và tai giữa như nút biểu bì, thủng màng nhĩ, viêm tai giữa ứ dịch, khám tiền đình và thần kinh để phát hiện các tổn thương đi kèm. 

Người bệnh sẽ được đo thính lực đơn âm để xác định có nghe kém hay không, loại nghe kém và mức độ nghe kém. Chẩn đoán điếc đột ngột khi kết quả đo thính lực cho thấy nghe kém tiếp nhận, mất từ 30 decibel trở lên ở ít nhất ba tần số liên tiếp. Do đa số trường hợp điếc đột ngột xảy ra ở một bên tai và ít khi người bệnh đã đo thính lực từ trước, vì thế mức độ giảm sức nghe sẽ được so sánh với tai bên đối diện. 

Khi đã chẩn đoán điếc đột ngột thì bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh nhập viện điều trị. Tại khoa Tai Mũi Họng, người bệnh sẽ tiếp tục được thực hiện những thăm dò chuyên sâu sau: 

- Đo thính lực lời: đánh giá khả năng nhận biết và hiểu lời nói. Đây là chỉ số rất quan trọng, giúp phân loại mức độ giảm khả năng giao tiếp bằng lời cũng như hồi phục sau điều trị. Bên cạnh đó, hình dạng của thính lực đồ lời giúp bác sĩ định hướng nguyên nhân gây ra điếc đột ngột là ở tai trong hay chặng dẫn truyền từ dây thần kinh thính giác đến não. 

- Đo âm ốc tai (DPOAE): góp phần phân biệt nghe kém tại ốc tai hay sau ốc tai. 

- Ù đồ: xác định loại, tần số và cường độ tiếng ù. 

- Khám tiền đình: phát hiện rối loạn chức năng thăng bằng và chỉ định phương pháp điều trị và tập luyện phục hồi chức năng. 

- Xét nghiệm công thức máu, sinh hoá máu, tốc độ máu lắng, xét nghiệm miễn dịch khi cần (kháng thể tự miễn, kháng thể đặc hiệu). 

- Chụp cộng hưởng từ sọ não: nhằm phát hiện các tổn thương đặc biệt là khối u ở mê nhĩ, ống tai trong, góc cầu tiểu não. Nghiên cứu cho thấy khoảng 2-10% người bệnh điếc đột ngột có khối u góc cầu tiểu não. 

Bệnh nhân điếc đột ngột sẽ được điều trị như thế nào ? 

- Thời gian bắt đầu điều trị: được điều trị càng sớm càng tốt. Điều trị sau 7-10 ngày khởi phát là yếu tố tiên lượng xấu 

- Điều trị thuốc: 85-90% các trường hợp điếc đột ngột không xác định được nguyên nhân. Do đó, có nhiều thuốc điều trị được đưa ra với mục đích điều trị bao vây dựa trên các giả thuyết gây bệnh. Tùy theo triệu chứng của từng bệnh nhân mà bác sĩ lựa chọn các thuốc phối hợp. Các thuốc này có thể được phân nhóm theo cơ chế tác dụng như sau: 

+ Nhóm Corticosteroids. 

+ Nhóm thuốc giãn mạch 

+ Nhóm thuốc kháng virus, nếu nghi ngờ có nhiễm virus: Acyclovir, valacyclovir. 

+ Nhóm chất chống oxy hóa 

+ Nhóm thuốc kháng histamin 

+ Nhóm thuốc điều trị chóng mặt (nếu bệnh nhân có chóng mặt) 

- Liệu pháp corticoid toàn thân và tại chỗ cần được sử dụng càng sớm tiên lượng càng tốt. Đa số bệnh nhân điếc đột ngột đều cần sử dụng liệu pháp corticoid toàn thân. Nếu bệnh nhân có chống chỉ định dùng corticoid toàn thân hoặc không đáp ứng với điều trị ban đầu thì tiêm corticoid xuyên màng nhĩ là một phương pháp cần được cân nhắc. Ở một số trường hợp có kể kết hợp sử dụng corticoid toàn thân và tại chỗ.

- Liệu pháp Oxy cao áp: Thiếu máu cục bộ có thể là một nguyên nhân dẫn tới điếc đột ngột, liệu pháp này được cho là có những tác động tích cực lên khả năng miễn dịch, vận chuyển oxy và huyết động, làm giảm tình trạng thiếu oxy và phù nề. 

- Tư vấn người bệnh sử dụng thiết bị trợ thính giúp người bệnh hòa nhập lại cuộc sống nếu thính lực không phục hồi sau quá trình điều trị tích cực. 

Một trường hợp điếc đột ngột được chẩn đoán muộn được điều trị tại khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện Giao thông vận tải 

Bệnh nhân P.V.D sinh năm 1949 đến khám tại khoa Tai Mũi Họng Bệnh viện Giao thông vận tải trong tình trạng nghe kém 2 tai 7 ngày, ù tai tiếng cao, rất khó khăn trong việc giao tiếp, bệnh nhân mất ngủ do ù tai nhiều. Sau khi được khám tai mũi họng, đo thính lực đơn âm, bệnh nhân được chẩn đoán Điếc đột tai phải ngày thứ 7 nhập viện điều trị với nhiều yếu tố tiên lượng không đáp ứng điều trị : tuổi cao, nhiều bệnh lý nền, thời gian điều trị muộn,... Các bác sĩ khoa Tai Mũi Họng đã điều trị thuốc theo đúng phác đồ, kết hợp tiêm xuyên màng nhĩ corticosteroid, sau điều trị 12 ngày bệnh nhân được xuất viện đã hết ù tai, sức nghe tốt hơn.